Bruxelles à l’heure du surréalisme

Writer // Visit Brussels - Photography // Visit Brussels

Si Bruxelles est la capitale du chocolat, de la bière, de la bande dessinée ou encore de l’Art nouveau, c’est aussi la ville d’Europe qui représente le mieux le surréalisme. Un mouvement artistique qui fête ses 100 ans cette année !

En 1924 naissait le surréalisme, un mouvement multiforme aussi bien artistique que poétique et philosophique. Si la France est considérée comme le vivier ayant connu le plus grand foisonnement d’idées et de créations surréalistes, d’autres pays ont eux aussi richement nourri ce mouvement, à commencer par la Belgique et, en particulier, sa capitale. À ce titre, aussi subversif et avant-gardiste soit-il, mais aussi critique de la société de l’époque, le surréalisme a certainement été le mouvement artistique le plus important du 20e siècle dans notre pays, traversant plusieurs générations.

Un anniversaire à ne pas manquer

Un siècle plus tard, on résume souvent le surréalisme aux toiles poétiques de René Magritte. Pourtant, cet immense artiste est loin d’être la seule figure à représenter ce mouvement. Jusqu’au 16 juin, Bozar propose une rétrospective consacrée au surréalisme sur une période de 60 ans. Intitulée « Histoire de ne pas rire », celle-ci comprend des œuvres de Paul Nougé, René Magritte, Marcel Mariën, Rachel Baes, Paul Delvaux ou encore Salvador Dalí. Les Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique proposent pour leur part IMAGINE!, une immersion dans la poésie surréaliste conçue en collaboration avec le Centre Pompidou au travers des thématiques du rêve, de la métamorphose et du subconscient, emmenée par les grands noms du surréalisme, de Pollock à De Chirico en passant par Dalí, Miró, et Ray. À voir jusqu’au 21 juillet. Durant la même période, le Musée Magritte invite le grand public à imaginer un dialogue entre l’univers fascinant de Magritte et les créations poétiques de Jean-Michel Folon. Une rencontre onirique nouée entre deux imaginaires très particuliers.

Le surréalisme a influencé de nombreux artistes, dont Jean-Michel Folon. Nous ne pouvons que vous encourager à prendre part au festival « Folon, a journey in Brussels » qui se déroulera un peu partout dans Bruxelles jusqu’au 29 septembre. Ce centenaire est aussi l’occasion de redécouvrir l’un des précurseurs de ce mouvement avec l’exposition « James Ensor, inspired by Brussels » à la Bibliothèque royale jusqu’au 2 juin. Ensor qui est également mis à l’honneur par Bozar dans l’exposition « James Ensor Mæstro », visible jusqu’au 23 juin prochain. Enfin, le MIMA propose pour sa part l’exposition collective « Popcorn » qui regroupe 15 artistes contemporains peignant avec une touche surréaliste comparable à celle des années 1930.

À Bruxelles, le surréalisme est partout !

Outre les musées, le surréalisme se découvre aussi dans des lieux plus insolites. À côté de l’incontournable musée Magritte, les créations de l’artiste peuvent également être admirées au Théâtre Royal des Galeries (il suffit de lever les yeux lorsqu’on est dans la grande salle), au sein du foyer de Square Brussels, dans la commune de Jette ou encore dans le café bruxellois La Fleur en Papier doré ainsi qu’au nouveau Bar Magritte de l’hôtel Amigo.

Pour finir, rien de tel que la dégustation d’une bonne bière locale au beau milieu de la Brasserie Surréaliste sur la place du Nouveau Marché aux Grains. Un lieu magique, à la fois hors du temps et du réel, qui a pris place dans un bâtiment Art déco iconique du centre-ville. Outre un bar et une microbrasserie, on y trouve aussi un restaurant, un art-space et un beer shop.

Al mag Brussel dan de hoofdstad zijn van chocolade, bier, strips en art nouveau, het is zeker ook de Europese stad die het surrealisme het beste vertegenwoordigt. Een kunststroming die dit jaar haar 100e verjaardag viert!

Het surrealisme is in 1924 ontstaan als een veelzijdige artistieke, poëtische en filosofische stroming. Frankrijk wordt dan wel beschouwd als de kweekvijver met een stortvloed aan surrealistische ideeën en creaties, andere landen hebben net zo goed bijgedragen aan deze stroming, te beginnen met België en in het bijzonder zijn hoofdstad. Zo subversief en avant-gardistisch als het surrealisme was, maar ook zo kritisch over de maatschappij van die tijd, was het ongetwijfeld de belangrijkste artistieke stroming van de 20e eeuw in ons land, die verschillende generaties heeft overspannen.

Een verjaardag die je niet mag missen

Een eeuw later wordt het surrealisme vaak teruggevoerd tot de poëtische doeken van René Magritte. Toch was deze grote kunstenaar lang niet de enige vertegenwoordiger van deze stroming. Tot en met 16 juni is bij Bozar een tentoonstelling te zien die gewijd is aan het surrealisme over een periode van 60 jaar. Onder de titel Histoire de ne pas rire zijn er werken te zien van Paul Nougé, René Magritte, Marcel Mariën, Rachel Baes, Paul Delvaux en Salvador Dalí. Bij de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België kun je je tijdens de tentoonstelling van IMAGINE! (in samenwerking met het Centre Pompidou) laten onderdompelen in de surrealistische poëzie, aan de hand van thema’s als de droom, de metamorfose en het onderbewuste, aangevoerd door de grote namen van het surrealisme, van Pollock en De Chirico tot Dalí, Miró en Ray. Te zien tot en met 20 juli. In dezelfde periode nodigt het Musée Magritte Museum het grote publiek uit om een dialoog te bedenken tussen de fascinerende wereld van Magritte en de poëtische creaties van Jean-Michel Folon. Een dromerige ontmoeting tussen twee bijzondere denkbeeldige werelden.

Het surrealisme heeft veel kunstenaars beïnvloed, waaronder Jean-Michel Folon. We nodigen u dan ook van harte uit om deel te nemen aan het festival Folon, een reis door Brussel, dat tot en met 29 september zo’n beetje overal in Brussel zal plaatsvinden. Deze honderdste verjaardag is ook de gelegenheid om een van de voorlopers van deze stroming opnieuw te ontdekken met de tentoonstelling James Ensor, inspired by Brussels die tot en met 2 juni te zien is in de Koninklijke Bibliotheek. Ensor wordt ook door Bozar geëerd met de tentoonstelling James Ensor Mæstro, te zien tot en met 23 juni. Tot slot organiseert het MIMA een groepstentoonstelling getiteld Popcorn, met 15 hedendaagse kunstenaars die met een dosis surrealisme schilderen op een vergelijkbare manier als die van de jaren 1930.

In Brussel is het surrealisme alom aanwezig!

Behalve in musea kom je het surrealisme ook tegen op meer ongebruikelijke plaatsen. Behalve in het Musée Magritte Museum zijn de creaties van de kunstenaar ook te bewonderen in het Théâtre Royal des Galeries (kijk maar omhoog als je in de grote zaal bent), in de foyer van het congrescentrum Square Brussels, in de gemeente Jette, in het Brusselse café La Fleur en Papier doré en in de nieuwe Bar Magritte in Hotel Amigo.

Om af te sluiten gaat er niets boven het proeven van een goed lokaal biertje midden in de Brasserie Surréaliste op de Nieuwe Graanmarkt. Een magische plek waar je je buiten de tijd en de werkelijkheid waant en die gevestigd is in een iconisch art-decogebouw in het centrum van de stad. Behalve een bar en een microbrasserie is er ook een restaurant, een kunstruimte en een bierwinkel.

visit brussels
www.visit.brussels